İnsan Kaynaklarının Stratejik Rekabet Üstünlüğü Potansiyeli
İnsanların bilgi, beceri ve yeteneklerini birebir kopya etmek mümkün olmadığından bir insan, başka bir insanın yerini kolayca dolduramaz. Ayrıca bir durumda belirli koşullarda başarılı olmuş bir insan başka bir durumda bir değer yaratamayabilir. Bu nedenle insan kaynağını bulma, doğru çalışanları işe alma, yeni çalışanları işe alıştırma, teşvik edici ve yetkinlik bazlı ödeme sistemleri kurma, etkili bir performans değerleme sistemi oluşturma, bilgi, beceri ve yetenekleri geliştirme, motivasyon ve çalışanların işe ve örgüte bağlılığını sağlama gibi işlevleri sayesinde insan kaynakları yönetimi, firmanın hedeflerine ulaşmasına önemli katkılarda bulunarak firmaya sürdürülebilir rekabet üstünlüğü sağlar. Bunu sağlaması için de dört özelliğin olması gerekmektedir.
1) İnsan Kaynaklarının Değerli Olma Özelliği: İnsan kaynakları değer yarattığı ölçüde değerlidir. İnsan kaynaklarının bazı işletmeler için belirgin bir değer yaratabilmesi için, yeteneklerin insanlar dolayısıyla işletmeler arasında eşit olmayan bir şekilde dağılmış olması gerekir. Sonuçta insanlar farklı yeteneklere farklı düzeylerde sahip oldukları için, işletmeye katkıları da farklı olacaktır. Bu durumda insan kaynaklarının değerli olduğu söylenebilir.
2) İnsan Kaynaklarının Kıt Olma Özelliği: Değerli olmak rekabet üstünlüğü için gerekli ancak yeterli değildir. Kıtlık, bir işletmenin kontrolünde bulunan insan kaynaklarının sahip olduğu özelliklerin, rakip işletmelerin insan kaynaklarında da yaygın olarak bulunmaması anlamındadır. Değerli ancak rakip işletmelerde de yaygın olarak bulunan insan kaynakları hiçbir işletmeye rekabet üstünlüğü için temel oluşturmaz, ancak bu tür insan kaynaklarına sahip olmak işletmeyi rekabetçi dezavantajdan koruyarak, rekabetçi eşitlik elde etmesine yardımcı olur. Buna göre, daha yüksek yetenekli insan kaynaklarına sahip bir işletmenin insan kaynakları rakiplerinin insan kaynaklarından daha değerlidir.
3) İnsan Kaynaklarının Taklitsiz Olma Özelliği: Değerli ve kıt insan kaynakları rekabet üstünlüğü kaynağı olabilir, ancak bu özellikler de stratejik rekabet üstünlüğü kaynağı olmak için gerekli fakat yeterli değildir. İnsan kaynaklarının stratejik rekabet üstünlüğü yaratma potansiyeli olabilmesi için, aynı zamanda taklit edilemez ve ikamesiz olması gerekir. Eğer rakipler rekabet üstünlüğüne yol açan insan kaynaklarını taklit edebilir ise, bu rekabet üstünlüğü sürdürülemezdir.
4) İnsan Kaynaklarının İkamesiz Olma Özelliği: İnsan kaynaklarının stratejik rekabet üstünlüğü potansiyeli olabilmesi için değerli, kıt, taklit edilemez olmasının yanında, aynı zamanda ikamesiz olması gerekir. Bir işletmenin stratejik insan kaynaklarını, rakip işletmelerin uzun dönemde stratejik olmayan kaynaklarla ikame etmesi zordur ve rakibin stratejik rekabet üstünlüğü elde etmesine yol açmaz. Örneğin, bir işletmenin rekabet üstünlüğü oldukça yetenekli ve işletmeye bağlı insan kaynaklarına dayansın. Rakip işletme de söz konusu insan kaynaklarından daha üretken bir teknoloji geliştirsin. Bu durumda, eğer rakip işletmenin teknolojisi taklit edilebilir ise, işletme bu teknolojiyi satın alarak insan kaynaklarını tekrar stratejik rekabet üstünlüğü kaynağına dönüştürür. Bu nedenle, insan kaynaklarını ikame edebilecek kaynaklar sadece diğer stratejik kaynaklardır.
Bu konu ile ilgili çalışmayı yüksek lisansta yapmıştım ve sizlerle de paylaşmak istedim.
Kaynak: Ahmet Sevinçin’in Kaynaklara Dayalı Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi makalesi
Yorum Yok